In de laatste twee edities van Kleintje Muurkrant verwierp Peter Edel het uitgangspunt dat samenzweringstheorieën per definitie extreem rechts en antisemitisch zijn. In de komende Kleintjes beschrijft hij een samenzweringstheoreticus die zeker extreem rechts, maar onmogelijk antisemitisch kan worden genoemd.
door Peter Edel
Dat er uit Israël samenzweringstheorieën komen, die in tal van opzichten aansluiten bij het samenzweringsdenken in andere landen, zal wellicht als een verrassing komen. Gezien het antisemitisme waarmee samenzweringstheorieën vaak worden geassocieerd, ligt het immers niet voor de hand dat er in de Joodse staat geloof wordt gehecht aan dergelijke hypothesen. De bekendste samenzweringstheoreticus en UFO-freak uit de joodse staat is de 44-jarige Barry Chamish, die zelf beweert een UFO te hebben gezien toen hij in 1980 in het Israëlische leger diende. Het UFO-fenomeen in Israël zoals Chamish het beschrijft, lijkt erg op dat in andere landen. Er worden in de Joodse staat niet alleen vreemde lichtschijnsels en objecten aan de hemel gezien; er zijn ook berichten over 'abductions' (dat wil zeggen ontvoeringen door aliens). Bovendien worden onverklaarbaar geachte cirkels in graanvelden hier ook bij voorkeur in verband gebracht met buitenaardse beschavingen.
Aliens zouden zelfs in de dromen van Israëliërs opduiken. Het gaat daarbij om aliens met 'stunted noses' (vertaald zoiets als 'onvolgroeide neuzen'). Dat laatste mag opmerkelijk genoemd worden, aangezien UFO-freaks in andere landen vaak spreken over een buitenaards ras dat juist voorzien zou zijn van een buitengewoon groot uitgevallen reukorgaan. Het is mede op dit punt dat UFO-theorieën met antisemitisme in verband worden gebracht (vanwege het vooroordeel dat alle joden een grote neus zouden hebben). Ook 'Pedro' noemde dat in zijn eerder door mij gememoreerde artikel over William Cooper (1). In Israël liggen de zaken echter anders en is er vanuit deze optiek geen reden tot ongerustheid over antisemitisme, want zoals ik zojuist beschreef hebben de aliens daar kleine neuzen.
Chamish heeft zijn opvattingen over UFO's beschreven in zijn boek "The Return of the Giants". Met de titel verwijst hij naar Israëliërs die in de afgelopen jaren menen reusachtige verschijningen te hebben waargenomen, die gekleed waren in metaalachtige kledij. Hij identificeert deze 'giants' met de reuzen uit Genesis 6:4 en ziet hun terugkeer als slecht nieuws: "I noted that the reappearance of giants is not necessarily a reason to celebrate." Volgens Chamish waren de reuzen uit de 'Genesis' gezworen vijanden van zowel God, als Israël. Overigens baseert hij zich daarbij uitsluitend op een buitensporige interpretatie van de betreffende passage uit de 'Genesis'. In andere interpretaties zijn de reuzen gewone aardlingen, die niets met aliens van doen hebben. Zo wordt er wel van uitgegaan dat de schrijvers van het Oude Testament in feite niets anders met hun reuzen bedoelden dan "voorname personen."
Gezien zijn neiging om alles in de richting van buitenaardse beschavingen te interpreteren zou je vanzelfsprekend kunnen zeggen dat Chamish in Israël niet meer voorstelt dan een eenzame gek. Nader onderzoek leert echter dat er in de Joodse staat veel interesse voor UFO's bestaat. De vrijdagbijlage van de alom gerespecteerde krant Ma'ariv (Zman Tel Aviv), heeft zelfs een vaste UFO-columnist. Het lijkt overigens geen al te bizarre veronderstelling dat de populariteit van het UFO-fenomeen in Israël wordt gevoed door de ruime belangstelling die hier bestaat voor magie en andere paranormale praktijken (2).
De moord op Rabin
Het moet me van het hart dat theorieën over UFO's me eigenlijk nooit erg geïnteresseerd hebben. Dat komt vooral omdat ik weinig aankan met verhalen over lichtvlekjes, 'grays' met lange of korte neuzen, of graancirkels waar het bedrog van afdruipt. Waar andere bestanddelen van het samenzweringsdenken in een aantal gevallen nog enigszins nagetrokken kunnen worden, daar is dat met UFO's en aanverwante zaken in nagenoeg alle gevallen volstrekt uitgesloten. Waar het op neerkomt is dat ik UFO-gelovigen op hun woord moet geloven en dat valt me nogal zwaar. Maar Barry Chamish heeft het naast UFO's ook over zaken die iets meer 'down to earth' zijn. Zo is hij buiten Israël vooral bekend geworden als schrijver van het boek "Who murdered Yitzhak Rabin?" (3) Eigenlijk moet ik zeggen dat de moord op Yitzhak Rabin voor mij tot nu toe altijd afdoende verklaard is geweest met de intense haat die er binnen ultrareligieuze joodse groeperingen in Israël leeft ten aanzien van seculiere joden. Dat militante Joodse organisaties als 'Gush Emunim' tot moord bereid zijn om een einde te maken aan het vredesproces, lijk mij dan ook tamelijk plausibel (4). Chamish meent echter toch een aantal vraagtekens te kunnen plaatsen bij de moordaanslag die op 4 november 1995 een einde maakte aan het leven van premier Rabin. En het moet gezegd worden dat zijn argumenten hout snijden.
Zo vindt hij het vreemd dat Rabin's veronderstelde moordenaar, Yigal Amir, al veertig minuten voor de moord werd gefilmd aan de achterzijde van het raadhuis in Tel Aviv, de plaats waar de dramatische gebeurtenissen korte tijd later plaats zouden vinden. Wat deed die cameraman daar, vraagt Chamish zich af. Als Amir daar niet had rondgelopen zou er verder niets interessants zijn geweest om te filmen. Het was immers aan de voorzijde van het raadhuis waar Rabin op een grote publieke bijeenkomst verscheen.
De betreffende cameraman, Roni Kempler, was volgens Chamish als ambtenaar verbonden aan de 'State Comptroler' (onlangs door NRC Handelsblad vertaald als 'staatscontroleur'; een soort ombudsman). Bovendien kreeg hij speciale toestemming van de 'Shabak' (de Israëlische geheime dienst die verantwoordelijk was voor de veiligheid van Rabin) om op deze locatie te filmen. Veertig minuten later zou Kempler tevens de videobeelden vastleggen waarop Rabin werd getroffen.
Verder meent Chamish dat er nogal wat onduidelijkheden bestaan over de richting waaruit de dodelijke schoten op Rabin werden gelost. Zo komen de rapporten van Israëlische medici die het lichaam van Rabin hebben onderzocht volgens hem niet overeen met de videobeelden van de aanslag. Daarnaast bestaan er tussen die verschillende rapporten kennelijk nogal wat tegenstrijdigheden. Volgens de Israëlische staatspatholoog dr. Jehouda Hiss werd Rabin bijvoorbeeld niet in de ruggegraat geraakt, terwijl dit volgens de chirurg dr. Mordechai Gutman, die de overlijdensverklaring tekende, wel het geval was. De verklaring van Gutman is volgens Chamish echter hoogst twijfelachtig. Hij benadrukt dat op de beelden van Kempler duidelijk te zien is dat Rabin nog kon lopen, na getroffen te zijn door het enige schot van Amir dat hem door de ruggegraat had kunnen treffen.
Chamish verwondert zich er over dat het bij niemand opkwam om het ziekenhuis te waarschuwen dat de auto met de zwaar gewonde Rabin onderweg was. En dat terwijl half Israël een mobiele telefoon op zak heeft. Ook de rol van de Shabak bij de aanslag wordt door Chamish ter discussie gesteld. Hij benadrukt dat deze Israëlische geheime dienst betrokken was bij de oprichting van 'Eyal', een pseudo-extreemrechtse organisatie waar ook Rabin's moordenaar Yigal Amir bij aangesloten was. De Shabak werd binnen 'Eyal' vertegenwoordigd door de geheim agent Avishaj Raviv. Chamish meent dat Amir door Raviv bij de aanslag op Rabin werd betrokken.
Aan de hand van dergelijke omstandigheden ziet Chamish parallellen tussen de moord op Rabin en de aanslag die op 19 april 1995 door Timothy McVeigh werd gepleegd op het 'Alfred P. Murrah Federal Building' in het Amerikaanse Oklahoma. De ondertussen ter dood veroordeelde McVeigh werd volgens Chamish, evenals Amir, in een positie gemanoeuvreerd waarin het voor moest komen dat hij de aanslag zelfstandig had gepleegd. Chamish vindt met deze opvatting nauw aansluiting bij extreemrechtse samenzweringstheorieën uit de VS over de gebeurtenissen in Oklahoma. Bovendien is dit niet het enige punt waar de ideeën van Chamish aan die van zijn Amerikaanse collega's doen denken.
Volgens Chamish was een derde persoon, die aanwezig was in de auto waarin Rabin werd weggevoerd, de werkelijke moordenaar van deze Israëlische premier. En die persoon zou volgens Chamish heel goed een Shabak-agent kunnen zijn geweest. Amir zou naar zijn mening alleen met losse flodders hebben geschoten. Vooral dit deel van Chamish' theorie over de moord op Rabin lijkt verdacht veel op de samenzweringstheorie over de moord op de Amerikaanse president John F. Kennedy, zoals beschreven door de journalist Michael Collins Piper van het uiterst rechtse tijdschrift 'Spotlight'.
In zijn boek "Final Judgement" beschrijft Piper hoe Lee Harvey Oswald vooraf in de veronderstelling was dat de aanslag op Kennedy moest mislukken. Volgens Piper dacht Oswald dat het de bedoeling was om de verantwoordelijkheid voor de mislukte aanslag in de schoenen van Fidel Castro te schuiven. Piper stelt echter dat er sprake was van een samenzwering binnen een samenzwering. Oswald zou tot zijn schrik geconstateerd hebben dat Kennedy werkelijk werd vermoord, al was het niet door zijn kogels. Yigal Amir kende volgens Chamish een vergelijkbare gewaarwording toen hij vernam dat Rabin dodelijk was getroffen.
Ook op andere punten ziet Chamish overeenkomsten tussen de moord op Rabin en de theorieën van Michael Collins Piper. Dat laatste is vooral opmerkelijk omdat Piper er vanuit gaat dat de Israëlische inlichtingendienst Mossad nauw betrokken was bij de moord op JFK. Tezamen met zijn betrokkenheid bij 'Spotlight', is dit Piper links en rechts op de beschuldiging van antisemitisme komen te staan.
Op de internetsite van 'Spotlight' wijst men er trots op dat Chamish veel onderschrijft van wat Piper in "Final Judgement" heeft beweerd. In een e-mail die ik in dit verband van Chamish heb ontvangen, neemt hij echter behoorlijk wat gas terug en distantieert hij zich van het meeste dat Piper heeft geschreven. Chamish blijft evenwel van mening dat een aantal zaken die Piper naar voren heeft gebracht waar zouden kunnen zijn: "Actually, I really didn't agree with most points in the book. I pointed out where he was wrong and where he could be right. I never actually agreed with the thesis."
De CFR en het vredesproces
Dat de moorden op Rabin en Kennedy niet de enige raakvlakken zijn die er tussen Chamish en het samenzweringsdenken in de VS bestaan, blijkt uit zijn opvatting dat het vredesproces tussen Israël en de PLO, zijn oorsprong kent in de 'Council on Foreign Relations' (CFR). Deze organisatie geldt als één van de stokpaardjes van veel rechtse samenzweringstheoretici in de VS. Dat de gedachten van Chamish naar dit aan de VS verbonden instituut uitgaan is enerzijds verklaarbaar. Zo is het een feit dat de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Madeline Albright een lid is van de CFR. Bovendien geldt hetzelfde voor andere prominente politici in de VS, die betrokken zijn bij het Amerikaanse beleid in het Midden Oosten.
Verder komen berichten over een uitgebreide Amerikaanse invloed binnen het vredesproces tevens uit andere richtingen binnen de Israëlische samenleving. De Israëlische mensenrechtenactivist Israel Shahak wijst bijvoorbeeld op de aanwezigheid van CIA personeel bij ieder serieus overleg dat er tussen Israël en de PLO plaats vindt (5). Daarnaast merkt Shahak op dat de geheime politie van Yasser Arafat is opgeleid door de FBI en de CIA.
Er bestaat dus binnen zowel linkse als rechtse kringen in de Joodse staat geen enkele twijfel over dat de VS bij het vredesoverleg een royale vinger in de pap hebben. Chamish gaat echter duidelijk een aantal stappen verder dan Shahak en plaatst de gebeurtenissen in een samenzweringscontext, door het vredesoverleg als een poging te zien om de staat Israël te vernietigen in het kader van een nieuwe wereldorde.
Hiermee blijkt gelijk in welke hoek Chamish in politiek opzicht gezocht dient te worden. Als duidelijke tegenstander van het vredesproces kent hij immers aansluiting bij de standpunten die binnen het rechtse Likud blok leven. Niet vreemd dus dat Bibi Netanyahu door Chamish wordt gezien als het grote slachtoffer van de machinaties die de 'geheime wereldregering' pleegt ten aanzien van Israël.
Volgens Chamish hebben de bekende drie denktanks uit het samenzweringswereldbeeld: de CFR, de 'Trilateral Commission' (TC) en 'Bilderberg', gezamenlijk besloten om etnische conflicten via het moslimfundamentalisme in bloedbaden te doen ontaarden. De gebeurtenissen in Kosovo en Tsjetsjenië noemt hij in dit verband als voorbeelden.
Chamish laat weten dat Netanyahu aan de vooravond van de bombardementen op Kosovo een ontmoeting in Berlijn had met de Europese leiders, waarbij hem te verstaan werd gegeven dat hij maar beter mee kon werken aan het ontstaan van een Palestijnse staat. Als Netanyahu geen gevolg aan deze oproep zou geven, dan moest hij het NAVO geweld dat op het punt stond plaats te vinden in Kosovo en Servië, maar als waarschuwing zien. Chamish meent dat iets vergelijkbaars nog altijd in Israël kan gebeuren, als de regering van de Joodse staat zich, in navolging tot Milosevic, niet schikt naar de nieuwe wereldorde-plannen die binnen de CFR, de TC en Bilderberg worden uitgebroed.
Netanyahu zou na zijn ontmoeting met de Europese leiders direct door zijn gereisd naar Rusland, om daar een verdrag met Boris Jeltsin te tekenen, waarin vastgelegd werd dat Israël en Rusland zouden samenwerken tegen het moslimfundamentalisme. Wat de werkelijke intentie van deze alliantie was, werd volgens Chamish niet hardop uitgesproken, maar hij stelt dat Netanyahu en Jeltsin hier in feite besloten om een blok te vormen tegen de opmars van de nieuwe wereldorde.
Ook hier is het natuurlijk weer mogelijk om Chamish weer te geven als een eenzame gek, wiens opvattingen weinig gehoor vinden binnen de Israëlische samenleving. Maar evenals ten aanzien van UFO's zijn er ook nu weer aanwijzingen dat het denken van Chamish representatief is voor veel bredere lagen van de Israëlische bevolking.
Toen de eerste bommen op Kosovo en Servië werden gedropt, verschenen er ook in de Nederlandse pers berichten over het geringe enthousiasme in Israël voor deze NAVO actie. Daarbij speelde het historische gegeven dat de Serviërs tegen de nazi's vochten, terwijl de Albanezen met hen collaboreerden, vanzelfsprekend een rol. En verder was er natuurlijk het feit dat de Serviërs tegen moslims vochten, waardoor veel Israëliërs zich met hen konden identificeren.
Maar tegelijk bleek uit deze berichten dat veel Israëliërs bang waren voor een soortgelijk optreden van de NAVO in Israël, als de regering van de Joodse staat zou weigeren om mee te werken aan de opbouw van een Palestijnse staat. Uiteindelijk sprak de Israëlische regering zich uit voor de NAVO acties in Kosovo, maar van harte ging het zeker niet. Het is dan ook de vraag of men wel tot die stap was gekomen als er geen sprake was geweest van een sterke Amerikaanse invloed binnen de Israëlische politiek.
Daarmee leek de Israëlische reactie op de NAVO acties in Kosovo en Servië alles bij elkaar wel wat op die in Rusland. Volgens berichten die aanvankelijk verschenen, voelden de Russen zich vooral solidair met de Serviërs, vanwege de culturele en religieuze overeenkomsten tussen beide volken. Later bleek echter dat de meeste Russen niet eens weten dat men in Servië bijvoorbeeld naar een soortgelijke kerk gaat. Er was dan ook een heel andere reden waarom men in Rusland zo bezorgd was over de NAVO acties in Kosovo en Servië. Want net als in Israël, werden de bombardementen ook daar als waarschuwing gezien voor wat er allemaal kon gebeuren naar aanleiding van conflicten met moslims.
Gezien de confrontaties met fundamentalistische moslims in Tsjetsjenië en de reactie daarop in het Westen, ligt het voor de hand dat angstige gevoelens onder de Russische bevolking, ten aanzien van de veronderstelde nieuwe wereldorde, heviger zijn dan ooit tevoren. Het zal dan ook niet verbazen dat er uit het moderne Rusland meer samenzweringstheorieën komen dan ooit tevoren. Dat Russische samenzweringstheoretici traditioneel nogal wat antisemitische trekken vertonen, staat niet in de weg dat Chamish hen als bondgenoten van rechts Israël ziet, tegen de oprukkende nieuwe wereldorde. Naast de Russen herkent Chamish in dit verband echter ook nog andere bondgenoten. Daarover meer in het volgende Kleintje.
Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 344, 5 mei 2000