- Van koetshuis tot cultureel
centrum
- Achter de Haagse
Prinsessegracht, waar de 'Orde van Vrijmetselaren' is gevestigd,
ligt de Jan Evertstraat, op oude kaarten ook Middelstraat en
Stallenstraat genoemd. De laatste naam zegt het al: hier bevonden
zich in vorige eeuwen de koetshuizen en stallen van de statige
behuizingen aan de gracht. Het moet er onder de koetsiers en
palfreniers soms luidruchtig zijn toegegaan, want jarenlang had
men het over de Jeneverstraat.
- Een naam die natuurlijk niet
paste bij deze sjieke stadsuitbreiding uit het begin van de
achttiende eeuw. En dus werd het officieel Jan Evertstraat,
genoemd naar iemand die nooit heeft bestaan. De van wapens op de
portieren voorziene coupeetjes zijn verdwenen en voorzover nog
ongeschonden, hebben de koetshuizen in de Jan Evertstraat een
moderne bestemming gekregen.
- Vrijmetselarij in verleden en
heden
- In het voormalige koetshuis
behorend bij het Ordegebouw is sedert medio 1995 het Cultureel
Maçonniek Centrum 'Prins Frederik' gevestigd. Het is
genoemd naar Prins Frederik, in de vorige eeuw 65 jaar lang
Grootmeester van de Orde. Hier is verzameld wat Nederlandse
vrijmetselaren in 250 jaar hebben bijeengebracht. Bijna anderhalve
eeuw is het gehuisvest geweest in het oude Ordegebouw aan de
Haagse Fluwelen Burgwal. Natuurlijk is het Centrum ingericht naar
de eisen waaraan de zorg voor dit onvervangbaar maçonniek
erfgoed moet voldoen.
-
- Ordeverzamelingen: Uniek
bezit
- De rijke, wereldberoemde
verzamelingen van de Orde zijn voor iedereen vrij toegankelijk,
vrijmetselaar of niet. Nergens in Europa is zo'n schat aan
informatie en studiemateriaal voorhanden als hier. In de leeszaal
kunnen wetenschapsbeoefenaren van allerlei vakgebieden, maar ook
andere belangstellenden het wereldberoemde boekenbezit van de Orde
raadplegen, tijdschriften en archieven inzien.
- De Ordebibliotheek omvat meer
dan veertigduizend delen, waaronder vele kostbare
maçonnieke werken, zoals de vijf oudste uitgaven
(1723-1768) van het Constitutieboek van de Schotse predikant James
Anderson. Hij was één van de grondleggers van de
vrijmetselarij in haar huidige vorm. Van het oudste tot het
nieuwste, zo'n vijfhonderd jaar aan lectuur over vrijmetselarij is
te vinden in bijvoorbeeld de grootste verzameling anti-geschriften
ter wereld, meer dan duizend periodieken, handboeken,
encyclopedieën, bibliografieën en een enorme verzameling
kranteknipsels.
- De Bibliotheca Klossiana,
genoemd naar de oorspronkelijke verzamelaar, Georg Burkhard Kloss
(1787-1854), is onovertroffen op maçonniek gebied.
Zevenduizend boeken, waarvan vele uiterst zeldzaam, en tweeduizend
handschriften geven inzicht in de geschiedenis van de
vrijmetselarij in Europa.
- Het Ordearchief vormt de
weerslag van handel en wandel van de Orde sedert 1756. Archieven
van opgeheven en bestaande loges, ook die uit het voormalig
Nederlands-Indië, persoonlijke archieven van o.m. Prins
Frederik en Prins Alexander en ledenlijsten: alles is te zien met
inachtneming van de regels die ook in openbare archieven
gelden.
- Vormen en
attributen
- In het Cultureel
Maçonniek Centrum Prins Frederik maakt de bezoeker kennis
met de uiterlijke vormen en attributen van de vrijmetselarij in
verleden en heden.
- Talloos zijn de gravures,
tekeningen, aquarellen en portretten van vrijmetselaren in hun
loges. Ze variëren van spotprenten tot serieuze uitbeeldingen
van de gang van zaken in een loge. Zo ontstaat een gedetailleerde
'beeld-geschiedenis' van de broederschap. In navolging van de
ambachtelijke steenhouwer droeg en draagt de vrijmetselaar tijdens
ceremoniële bijeenkomsten een schootsvel. Dit werd opgesierd
met kleurige emblemen, symbolen en opschriften, opgedrukt of
geborduurd, met in onze tijd een terugkeer naar soberheid en
eenvoud. In hun bijeenkomsten hebben diverse vrijmetselaren
bijzondere functies, o.m. tot uiting komend in een functieteken,
dat aan een cordon wordt gedragen.
- Variërend van het
prachtige 'juweel' van Prins Frederik in de vorige eeuw tot de
simpele ganzeveren van de secretaris van de loge, belichten ze de
sterk gestileerde omgangsvormen van de maçonnieke
plechtigheden. Nog altijd wordt het 'Broedermaal' na afloop van
een maçonnieke plechtigheid gekenmerkt door bijzondere
gebruiken. Drinkglazen, 'kanons' genoemd, zijn vaak voorzien van
symbolen en opschriften. Vooral de zogenaamde 'metselaartjes'
achttiende-eeuwse glazen, zijn buitengewoon fraai en elegant van
vorm.
- Kortom . . .
- Jarenlang hebben de
Ordeverzamelingen onder verre van ideale omstandigheden een min of
meer verborgen bestaan geleid. In het Cultureel Maçonniek
Centrum Prins Frederik treden ze, modern gehuisvest, bewaard en
geregistreerd met nadruk naar buiten.
-
- Cultureel Maçonniek
Centrum Prins Frederik
- Bezoekadres: Jan Evertstraat 9
Openingstijden: Maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 13.00 uur of na
afspraak. Postadres: Postbus 11525, 2502 AM Den Haag
- Telefoon (070) 346 16 76, Fax
(070) 364 12 37
-
- De 'Orde van Vrijmetselaren'
ziet het, letterlijk en figuurlijk, als een dure plicht, de
Ordeverzamelingen te behouden als groot cultureel erfgoed en
onvervangbare bron van kennis en inspiratie. Zij weet zich in dat
streven gesteund door de 'Stichting Vrienden van Verzamelingen van
de Orde van Vrijmetselaren' (VVO).
- U kunt het behoud en de
blijvende toegankelijkheid van de verzamelingen ondersteunen door
u als begunstiger bij de Stichting aan te melden.
-
- Stichting Vrienden van
Verzamelingen van de Orde van Vrijmetselaren (VVO)
- Correspondentieadres:
- Postbus 11525, 2502 AM Den
Haag
- Postbanknummer 361060
Amsterdam
-