Maçonnieke encyclopedie-Y.
De Maconnieke Encyclopedie zoekt
Een ogenblik !
YANTRA,
YIN/YANG
YONI,
yantra,
een Oudindisch hulpmiddel bij de meditatie in de vorm van een geometrisch symbool van gecentreerde figuren, die aan de mandala doen denken. Een yantra bestaat in de regel uit vervlochten driehoeken, vierkanten en cirkels, die, ook als de symbolische betekenis ervan ons niet bekend is, onbewuste archetypische psychische structuren rechtstreeks kunnen aanspreken. Vooral bekend is de 'shri-yantra' van kunstig vervlochten driehoeken met naar boven en naar beneden gerichte top (uitdrukking van een dualiteit), omlijst door lotusbladeren en cirkels binnen een kwadratische structuur. Hij dient ter meditatie over eenheid binnen de polariteit van tegenstellingen en kan de mediterende het machtige gevoel geven, verheven te zijn boven problemen van voorbij gaande aard.
Zie ook: mandala
yin/yang
is de Oudchinese voorstelling van de kosmische dualiteit. Yin symboliseert vrouwelijkheid, het noorden, koude, schaduw, aarde, passiviteit, vocht, terwijl yang mannelijkheid, hemel, zuiden, licht, activiteit, droogheid en ook de keizer voorstelt. Hoewel in het dagelijks leven van de Oudchinese cultuur de man een dominerende positie inneemt, wordt er nooit gesproken van yangyin; de mannelijke suprematie komt echter tot uiting in de overwegend negatieve associaties van het yin-element, In theorie moeten beide principes als gelijkwaardig worden opgevat en vullen ze elkaar aan. Het yin-yang-diagram is gebaseerd op de cirkel, het beeld van de oereenheid (tai tsjie), waaruit de polariteit van de twee principes is voortgekomen - een filosofisch concept dat aan Tsjoe Sji (1130-1200 n.C.) wordt toegeschreven. De twee oerkrachten worden gescheiden door een S-vormige tweedeling van het cirkelvlak, waarbij de yin-helft het donkere deel en de yanghelft het lichte deel van de cirkel uitmaakt. Uit deze polariteit komt op haar beurt de schepping van de vijf elementen voort, en uit de combinaties daarvan de veelvoudigheid van de wereld (de 'tienduizend dingen'). Van belang is dat als uitdrukking van de wederzijdse afhankelijkheid in het yang-deel een donkere en in het yin-deel een lichte plek (ook weer cirkelvormig) aanwezig moet zijn.
Daarmee wordt uitgedrukt dat het niet gaat om een tegenstrijdigheid van licht en donker, waarbij het ene principe het andere wil overheersen, maar veeleer om een streven naar wederzijdse complementaire aanvulling. In de diagrammen van de 1 Tjing wordt yin gesymboliseerd door de gebroken lijn en yang door de ongebroken lijn.
ln oude heilige grotten kan men 'yang'- en 'yin'-stenen aantreffen, waarbij de eerste droog en de laatste vochtig moeten zijn.
Bij te hevige regenval worden met een zweep de krachten van de yang-steen opgewekt, bij droogte en warmte die van de yin-steen, om zo een harmonisch evenwicht te bereiken.
Oneven getallen worden met yang geassocieerd en even getallen met yin.
In het Japans komt de polariteit yin-yang overeen met het begrippenpaar 'in-yo'.
Zie ook: dualistische stelsels
yoni,
symbool van het vrouwelijk geslachtsorgaan (van de moederschoot) in de hindoeïstische eredienst; wordt zelden afzonderlijk voorgesteld als naar beneden wijzende driehoek (schaamdriehoek), maar dikwijls in combinatie met het fallussymbool (lingam) uit de Sjiva-cultus, als een ring die de stompe zuil omgeeft. De twee figuren symboliseren zo de dualiteit en de complementariteit van de twee oerprincipes, omdat slechts door samenwerking van beide elementen de wereldschepping gestalte kon krijgen.
Stenen lingam-yoni-beeldjes bestaan meestal uit een bovenaan afgeronde stompe zuil met onderaan vingervormige uitstulpingen op een rechthoekige voet. De combinatie van de 'Koendalini'-slang, zinnebeeld van de levensenergie, met voorstellingen van yoni duidt op het uit de materie opkomende inzicht in grotere verbanden.
Zie ook: lingam