Maçonnieke encyclopedie-H.
De Maconnieke Encyclopedie zoekt
Een ogenblik !
Haeckel, Ernst Heinrich
Hahnemann, Christian Friedrich Samuel
Hancock, Graham
Handlijnkunde
Hansen, Carl
Hapgood, Charles H .
Harborview Medical Center
Harmonische Astronomie
Harris, Thomas Lake
Hatch, Cora
Haushofer, Karl
Haeckel, Ernst Heinrich (I834-I9I9) Duits bioloog. Wellicht de meest invloedrijke bioloog op het Europese vasteland gedurende de tweede helft van de l9de eeuw, Als verdediger van het darwinisme kende Haeckel zijn gelijke niet, maar hij gaf aan de inzichten van Charles *Darwin een zeer persoonlijke en ook bedenkelijke draai, Haeckels meest invloedrijke werken zijn de Naturliche Schöpfungsgeschichte (1867) en Die Welträtsel (1899), De Schöpfungsgeschichte, een populaire uitwerking van de evolutietheorie aangevuld met persoonlijke overpeinzingen, werd enorm populair. Het was in dit werk dat hij voorstelde dat de verzonken landbrug *Lemurië ook wel eens de bakermat kon zijn geweest van de mensheid. In Die Welträtsel probeerde Haeckel Darwin te overstijgen door de evolutietheorie als basis te nemen voor een speculatief filosofisch systeem. Van grote invloed hierbij was de door hem ontdekte 'biogenetische wet" . alle levende wezens doorlopen voor de geboorte achtereenvolgens dezelfde evolutionaire stadia als de soort. Een menselijk embryo bijvoorbeeld lijkt eerst op een sponsachtig dier, dan op een vis, een amfibie, een zoogdier en uiteindelijk wordt het dan een mens. In zijn eigen woorden: ieder levend wezen 'recapituleert' de evolutie. Deze * recapitulatietheorie maakte volgens Haeckel al dat moeizame speuren naar fossielen in wezen overbodig: de ontwikkeling van het leven was in het ei of de baarmoeder voor iedereen te volgen. Ze vormde ook de basis voor zijn filosofie van het 'monisme', gepopulariseerd in Die Welträtsel. Die recapitulatie was uiteraard een prachtig bewijs voor de populaire (maar door Darwin zelf verfoeide) overtuiging dat de evolutie geen blind, maar een gericht proces was, bestuurd door een Hogere Macht. De ontwikkeling van het leven, of het nu gaat om de evolutie 'in het groot' of de ontwikkeling van een embryo, was volgens Haeckel het resultaat van de inwerking op de Materie vaneen levende Geist. De evolutie is de activering van Materie door Geist van de Stoff door de Kraft. Maar, zo stelde Haeckel, deze twee aspecten zijn niet - zoals vele filosofen en religies beweren - tegengesteld. Ze zijn één. Vandaar Monisme. Ondanks de introductie van een Geist (waarmee hij teruggreep op de romantische * Naturphilosophie) zag Haeckel niets in de traditionele opvatting van God 'een gasvormig gewerveld dier', zoals hij dat noemde. hij was pantheïst. De levende Geist was overal aanwezig en in principe kon men de wereld dus als een alwetend levend wezen vereren. Haeckels materialistische pseudo-religie werd door velen beschouwd als een wetenschappelijk alternatief voor alle verouderde religieuze en filosofische inzichten. Tijdens een vrijdenkerscongres in Rome in l904 werd hij zelfs uitgeroepen tot moderne tegenpaus. Haeckel zelf richtte in 1906, samen met de beroemde chemicus Wilhelm *Ostwald, de Deutsche Monistenbund op, die in 1912 haar eerste (en enige) wereldcongres organiseerde. Haeckel oefende grote invloed uit op het socialisme (Lenin noemde Die Welträtsel'een wapen in de klassenstrijd'), op Rudolf *Steiner en op Sigmund *Freud. Met name zijn geloof in een boven de wereld zwevende Geist en zijn opvatting dat de niet-blanke rassen tijdens de recapitulatie in een vroeg stadium van de menselijke ontwikkeling waren blijven steken, zorgden ervoor dat de Monistenbond steeds dichter in de buurt kwam van de * völkische beweging en het nationaal-socialisme. De Monistenbond zou uiteindelijk in de jaren '3o volledig in laatstgenoemde beweging opgaan.
Hahnemann, Christian Friedrich Samuel (I755-I843) Grondlegger van de *homeopathie. Samuel Hahnemann was in 1779 na hard studeren arts geworden. In zijn studententijd had hij bijverdiend door medische en scheikundige geschriften te vertalen, en als arts ging hij daar mee door, Vaak voegde hij uitvoerige kritische aanvullingen aan de vertalingen toe. Uit zijn commentaar blijkt dat hij scheikunde, hygiëne en dieet hoger aansloeg dan wat de medische stand in zijn dagen aan kuren te bieden had,en dat hij ook veel meer van scheikunde wist dan zijn collega's. Omstreeks 1790 gaf hij zijn dokters praktijk op, en wijdde hij zich geheel aan vertalenen publiceren. Bij een zo'n vertaling stuitte hij opde bewering van de Schotse arts William Cullen(171O-179o) dat kinabast de maag zou versterken.Cullen dacht dat je daarom met kinabast malaria kon genezen, Hahnemann besloot Cullens bewering te controleren, door zelf kinabast in te nemen.Tot zijn verrassing kreeg hij alle symptomen van'wisselkoorts': hartkloppingen, angst, beven, roodheid van het gelaat, dorst et cetera.Wat er toen echt gebeurd is weten we niet. Was hij mogelijk door een eerdere behandeling met kinabast overgevoelig geworden voor dit middel ? In elk geval werd in die tijd verhoogde temperatuur niet opgevat als onderdeel van het begrip 'koorts', laat staan dat de lichaamstemperatuur gemeten werd. Dit effect van kinabast is vrijwel nooit bijandere personen aangetroffen. Uitroerig onder zoek op dit gebied dateert al van 180l. Voor Hahnemann was deze ontdekking een keerpunt. Hij had een universeel beginsel ontdekt. Een koortsziekte wordt verdreven door een kunst matige koorts. Alle ziekten, met name chronischeziekten, kunnen worden genezen, dacht hij, door het geven van een middel dat kortstondig gelijkende symptomen opwekt en daarmee de 'echte'ziekte als het ware wegjaagt. Hahnemann maakte een reeks denkfouten dieheden ten dage nog steeds gemaakt worden:. één geval bewijst niets ;. zelfs als de waarneming (kinabast geeft bij gezonde mensen wisselkoorts) zou kloppen,volgt niet dat dit de verklaring is van degeneeskundige werking van kinabast ;. zelfs als dit bij kinabast toevallig de verklaring zou zijn, volgt niet dat dit de universele verklaring van de werking van alle geneesmiddelen is. In 1796 publiceerde Hahnemann zijn eerste artikel over zijn nieuwe methode: Versuch über ein neues Prinzip zur Auffindung der Heilkräfte der Arznei substanzen, nebst einigen Blicken auf die bisherigen, Dat was hetzelfde jaar waarin Edward Jenner(1749-1823) de koepok inenting ontdekte een ontdekking waar Hahnemann grote bewondering voor had. Toen Hahnemann in 1810 zijn Organon publiceerde, was zijn systeem in grote trekken af. Het was in wezen een vitalistisch systeem, in detrant van de * Naturphilosophie. Ziekte heeft één oorzaak, verstoring van de levenskracht, net zoals*Galenus verstoring van het evenwicht van de*humoren als oorzaak van alle ziekten had gezien. De middelen hebben een in wezen geestelijke, magnetische kracht, die niet minder wordt door verdunnen, integendeel, door de combinatie van schudden en verdunnen wordt de geneeskracht bevrijd van de banden met de materie, en kan ze des te beter vrijelijk op de mens inwerken, vond hij. Hahnemann was niet over één nacht ijs gegaan, hij had bij vroegere schrijvers al veel sporen van zijn systeem ontdekt. Maar veel tekstfragmenten die hij citeerde waren uit hun verband gerukt en veel auteurs zo obscuur dat Oliver Wendell Holmes (18o9-1894) in 1842 al naar ze verwees met dewoorden 'gespaard door de onachtzaamheid van kruideniers en koffermakers'. Nog steeds staat in dezesde editie van de Organon (1921) in paragraaf 117 dat sommige mensen kunnen flauwvallen van de lucht van rozenolie, maar dat een Byzantijnseprinses haar flauwgevallen broer, de keizer, bij had gebracht door hem met rozenwater te besprenkelen. Met andere woorden, Hahnemann sleepte de 'bewijzen' er met de haren bij. Ook proeven met middelen op gezonden werden enthousiast uitgevoerd door Hahnemann en zijn medestanders, maar het grondidee stond allang niet meer terdiscussie. Hahnemann begon zijn leer enthousiast te verkondigen, en voer uit tegen de medische stand, die er volgens hem bijzonder schadelijke gewoonten op na hield waar hij gelijk in had. In zijn tijd waren er maar weinig effectieve medicijnen bekend. Opium werd gebruikt tegen pijln, kinabast tegen elke vorm van koorts, en digitalis (uit vingerhoedskruid) werd gebruikt tegen hartklachtenen oedeem (sommige hartklachten veroorzaken oedeem, maar digitalis werd tegen elke vorm van oedeem gebruikt) . Kwikverbindingen werden tegen syfilis ingezet, waarmee de therapie neer kwam op een wedstrijd in uithoudingsvermogen tussen de ziekte en de patiënt. De artsen pasten opgrote schaal *aderlaten toe, gaven braak en purgeermiddelen en veroorzaakten kunstmatige zweren. Al deze methoden duidde Hahnemann aan met de term 'allopathie', en nog steeds is dat woord een scheldwoord voor alles wat geen homeopathie is. In 1821 moest Hahnemann uit Leipzig vertrekken. hij kwam eerst in Köthen terecht, waarhij zijn theorie uitbreidde met de leer dat alleziekten eigenlijk als oorzaak psora hadden, een soort naar binnen geslagen huidziekte (namelijk schurft). In Köthen begon hij ook ruzie te maken met medestanders die het niet helemaal exact met hem eens waren. Tijdens de cholera-epidemie van 1831 kreeg de homeopathie weer een duwtje in de rug, omdat de homeopathische behandeling beter was dan het aderlaten en de braakmiddelen van de 'reguliere' geneeskunde, Hahnemann huwde op 79-larige leeftijd een jonge Franse schilderes die het wel spannend vond om met zo'n beroemde doktergetrouwd te zijn, Het paar vertrok naar Parijs, alwaar hij nog geruime tijd praktiseerde. Hoewel het stelsel van Hahnemann het best maar vergeten kan worden, had hij een aantal waardevolle ideeën :
. hij onderkende het belang van systematischproeven doen met geneesmiddelen ;
. hij had kritiek op de gangbare geneeskundigepraktijken in zijn tijd ;
. hij zag in dat de 'koninklijke weg' in de geneeskunde de causale therapie is, dat wil zeggen behandeling gebaseerd op inzicht in de oorzaakvan de ziekte (hij dacht dat die toch niet te achterhalen was, maar dat is te pessimistisch gebleken) .
Hancock, Graham Brits journalist, auteur van twee omvangrijke pseudo-wetenschappelijke werken. In The sign and the seal (1992) ging Hancock op zoek naar de Ark van het Verbond. Aan de hand van de tekst van het Oude Testament, allerlei mythen en tradities probeerde hij aan te tonen dat de Ark die Mozes had laten maken voor het bewaren van de stenen tafelen (met daarop de Tien Geboden), niet zomaar in het niets is verdwenen, zoals historici menen te moeten constateren, maar terecht is gekomen in de Ethiopische stad Axum. Zijn speurtocht begon bij de kathedraal van Chartres, waar hij in het noordportaal een afbeelding aantrof van de Ark op een kar, en die kar reed - volgens hem - in de richting van een afbeelding van de roemruchte koningin van Sheba. Zij zou een symbool voor Afrika zijn, en daarmee wist Hancock waar hij moest zoeken. (Helaas kreeg hij geen gelegenheid de in Axum vereerde en strengbewaakte 'ark' te bezichtigen.) Veel minder origineel is zijn tweede grote werk, Fingerprints of the gods (1995), waarin hij beweert dat de oude Egyptenaren over een fabelachtige technische kennis beschikten. Maar die hadden ze niet zelf ontwikkeld, alles was afkomstig van een verzonken super-super beschaving die zich ooit opAntarctica had bevonden. Die is nu bedolvenonder een dikke laag ijs, maar vroeger stond de aardas een tikje anders en was het daar aangenaam toeven, Dergelijke beweringen gaan terug op het werk van Ignatius *Donnelly, 18de-eeuwse speculaties over *Atlantis en het werk van Charles*Hapgood.
Handlijnkunde (ook: chiromantie) Het aflezen van iemandskarakter en levensloop uit de lilnen op zijn of haar handpalmen. Handleeskunde is een van debekendste vormen van *waarzeggerij, Vrijwel-iedereen weet de 'levenslijn', 'hoofdlijn' en 'hart lijn' aan te wijzen, en 'venusberg' is romantischer dan 'muis van de hand'. De handlijnkunde is ook oeroud. Verwijzingen ernaar zijn zelfs in de Bijbel te vinden. Waarschijnlijk was het de kerkelijlke afkeur van dergelijke praktijken die ervoor zorgde dat het handlezen in West-Europa geassocieerd werd met maatschappelijke randgroepen zoals *zigeuners. In de 19de eeuw behoorde de handlijnkunde tot het vaste variétérepertoire. Een beroemde handlijnkundige was de Ier William Warner (1867 1936) , alias graaf Louis le Warner de Hamon, alias Cheiro, Deze beweerde dat hij een oeroud, op mensenhuid geschreven manuscript over handlijnkunde had ontdekt en dat hij zijn gave in India en Egypte verder had verfijnd. Cheiro hield salon te Londen, maar trok ook regelmatig onder deze naam - met veel succes - de wereld rond. Hij zou uiteindelijk berooid sterven te Hollywood. Tegenwoordig wordt de handlijnkunde voornamelijk beschouwd als een vorm van kermisvermaak. Wetenschappelijk onderzoek naar de waarde van deze techniek is vrijwel nooit uitgevoerd, hoewel er wel enig verband is tussen bepaaldeafwijkingen in de handlijnen en vingerafdrukken enerzijds en tamelijk zeldzame aangeboren afwijkingen anderzijds. Sommige handlezers stellen medische diagnoses, van aambeien, aanleg voor kanker en hardlijvigheid tot impotentie en zelfmoordneigingen, Een promotiestudente, Jasmin el Mahmoud, ging in 1993 aan de hand van 2OO proefpersonen na of de handlijnkundige aanwijzingen voor galstenen wel klopten, Het antwoord was nee.
Hansen, Carl Deens variétéhypnotiseur (*hypnose). Hansen ontwikkelde de vernederende grappen en grollen waar moderne variétéhypnotiseurs (zoals Rasti Rostelli) nog steeds volle zalen mee trekken, Hij werd uiteindelijk wereldberoemd. Sigmund *Freud woonde in 1880 (hij was toen 24) een show van Hansen bij en was diep onder de indruk. Een optreden van Hansen in Amsterdam vormde een welkome reclame voor de eerste hypnotherapeutische kliniek in ons land, geleid door Albert van*Renterghem en Frederik van *Eeden,
Hapgood, Charles H . Amerikaans amateur-geoloog en bedenker van de Antarctische superbeschaving. Hapgood lanceerde in zijn boek Earth’s shifting crust (1958, een herziene versie verscheen in 1970: The path of the pole) de theorie dat de ijstijden veroorzaakt waren doordat de aardas aan het schuiven was geraakt. In een later werk, Maps of the ancient seakings (1979), probeerde hij aan de hand van kaarten aan te tonen dat de oudste geografen op de hoogte waren van het bestaan van eilanden rond Antarctica die we tegenwoordig onder enorme ijsmassa's moeten zoeken. Nu was het zo dat Antarctica voorafgaand aan de laatste ijstijd (vele duizenden laren geleden, voordat er volgens de geschiedenisboekjes ook maar ergens sprake was van beschaving) inderdaad een veel kleinere ijskap had. De enige verklaring voor het feit dat die informatie bewaard was gebleven, was, dat er toen, aldaar, een superbe schaving moest hebben gezeten. Zijn oude theorie van de poolverschuiving verklaarde waarom die beschaving ten onder was gegaan. Deze fictieve Antarctische beschaving groeide bij Hapgood uit tot de Moeder van alle Beschavingen (*hyperdiffusionisme) , Vluchtelingen uit Antarctica, zo stelde Hapgood, waren verantwoordelijk voor alle beschavingen. Hapgoods werk is nooit zo populair geworden als bijvoorbeeld dat van Immanuel *Velikovsky en Erich von *Däniken. Maar zijn theorie is inmiddels terug te vinden in tal van pseudo-wetenschappelijke werken, zoals dat van Richard *Hoagland en Graham *Hancock. Bron Godwin, J., Arktos. Londen, 1993.
Harborview Medical Center Ziekenhuis in Seattle waar zich een paranormale *bijna-doodervaring (BDE) voorgedaan zou hebben, In 1977 had een zekere Maria in dit ziekenhuis een BDE terwijl ze gereanimeerd werd. Later vertelde ze aan de sociaal werkster die haar begeleidde, Kimberley Clark, dat ze tijdens die BDe een oude sportschoen buiten op de vensterbank van haarkamer had gezien. Volgens Clark was deze schoen van buiten het ziekenhuis niet te zien, en vanuit de kamer zelf met de grootste moeite alleen als ze bij het goede raam haar gezicht tegen het glas drukte. Maria kon haar bed niet uit omdat ze met diverse monitors verbonden was, dus haar visioen van een oude schoen was iets paranormaals. Bij nader onderzoek in 1994 bleek dat de beweringen van Clark op schrift gezet in 1984- nogal overdreven waren. Een schoen op de betrokken plek was van buiten gemakelijk te zien, en van binnen ook, zelfs vanuit Maria's bed. Met het gezicht pal tegen het glas kon men bepaalde details zien die Maria genoemd zou hebben, maar waarvan nu niet meer na te gaan is of die van Maria dan wel van Kimberley afkomstig zijn. De schoen zelf slingerde in 1994 misschien nog ergens rond in de garage van Clark, maar die had geen tijd om hem op te zoeken, want ze was bezig aan een nieuw boek over BDE's en hun betekenis. Bron Ebbern, H., S. Mulligan en B. L, Beyerstein,'Maria's Near-Death Experience', Skeptical inquirer, Juli/augustus 1996.
Harmonische Astronomie Een in het begin van de 20ste eeuw in Duitsland ontstane kosmologie gebaseerd op de verwerping van het copernicaanse principe (dat de aarde niet het middelpunt vormt van het heelal) en het heliocentrisme (dat de zon het middelpunt vormtvan het zonnestelsel). Volgens de verdedigers der Harmonische Astronomie (die we vooral moeten zoeken onder de aanhangers van de *Arische fysica en de * vôlkische beweging) waren dit twee gruwelen geweest die de mensheid in het algemeen en de wetenschap in het bijzonder ten verderve hebben gevoerd. De anoniem gepubliceerde harmonisch astronomische werken bestonden vooral uit cultuur-kritische tirades. De Harmonische Astronomie was gebaseerd op de stelling dat de aarde plat was, maar dat was waarschijnlilk ook het enige waarover men het met elkaar eens was. Het boek Vorstellung und Denken (1931) van E. Reinhardt geeft wel de volgende(onbegrijpelijke en krom geformuleerde) hoofd punten :
. De vaste sterren zijn geen hemellichamen,maar sferische spectraalpunten van de zon.
. Het wereldruim is een elektromagnetischkrachtreld, waarvan de beide brandpunten onderpool (middelpool van de aarde) en bovenpool zijn.
. In dat objectief werkelijke wereldruim vormtde aarde een belangrijk, groot bestanddeel.
. Het wereldruim is polair en samenhangend.. De beweeglijke hemellichamen bewegen zich in transformatie curven, bepaald door een objectieve centrale beweging die men waarneemt van een punt van het aardoppervlak, dat zich eveneens in een centrale beweging bevindt.
. Niet de aarde en niet de zon, maar de ruimte met haar beide brandpunten, waarin de aarde een belangrijke rol speelt, levert een oriëntering wat grootte betreft.
. Ieder hemellichaam (ook de kometen) staat opieder ogenblik van de tijd loodrecht boven eenbepaald punt van het aardoppervlak. Afstanden en maten van de hemellichamen kunnen nietdoor gewone driehoeksmeting vastgesteldworden. Het gehele wereldruim is in verhouding tot de aarde niet echt groot, en alle hemellichamen, de zon incluis, zijn belangrijk kleiner dan de aarde. Mocht dit nog geen duidelijk beeld geven van de stijl der Harmonische Astronomie, dan volgt hier een passage over het ontstaan van het heelal: 'Zeker is van de gehele kosmogonie alleen de polariteitswet, die in grootse vormen aan de aanvang staat. Oerfenomeen schijnt mij te zijn wat wij in de verhouding van de zon tot de vaste sterren gesymboliseerd zien: een miljoenvoudige individualisering van het absolute in een verschijnende, zich ontwikkelende wereld, dus kort gezegd: de menswording van het absolute tot het bewustworden van zichzelf. Dit oerfenomeen is om, zo tezeggen, het hoogtepunt voor de gelijktijdige ontplooiing van alle polariteiten, onder welke de polariteit van hemel en aarde de belangrijkste is.Aarde en hemel, ruimte en tijd, plant en dier, vrouwelijk en mannelijk, materie en energie deze bloembladeren van de kosmos ontplooien zich gelijktijdig om de geheimzinnige kelk van de mens als de betekenis van het geheel, en van de mens, door wie alles zin krijgt.' (geciteerd door Henseling) Henseling vermeldt naast het boek van Reinhardt een traktaat, De dwaling (1914), handelend over de vrije val, en de boeken Harmonische Astronomie (1916), Die Welt als Spannung undRhythmus (1928) en een Polargeometrie (1932). Na de Tweede Wereldoorlog is er van deze chaotische stroming niets meer vernomen. Bron Henseling, R., Umstrittenes Weltbild , Leipzig, 1943.
Harris, Thomas Lake (I823-I906)Amerikaans geestelijk leider. Harris was aanvankelijk een volgeling van de spiritistische voorman(*spiritisme) Andrew Jackson *Davis, maar uit afkeer van diens seksuele opvattingen richtte hij in 1850 een commune op. Deze viel echter spoedig uit elkaar omdat naast Harris zo'n beetje iedereen goddelijke (en tegenstrijdige) openbaringen begon te krijgen. Daarna richtte hij zijn eigen swedenborgiaanse kerk (*Swedenborg) op in New York.Deze had meer succes. Leden waren onder anderen Henry James de vader van de psycholoog William *James en Horace Greeley (1811-1872), in de begindagen van het spiritisme een belangrijkbeschermer van de gezusters *Fox. Harris publiceerde ook een uitleg bij Swedenborgs hoofdwerk, de Arcana, en noemde dat de Arcana of Christianity (1858). Hij werd langzamerhand steeds excentrieker. Zo beschouwde hij zijn eigen komst op aarde als de derde grote gebeurtenis in de geschiedenis, na de *Zondvloed en de komst van Christus. In zijn dromen had hij zijn spirituele bruid Lily Queen ontmoet, en de vrouwelijke leden mochten met hem het bed delen opdat zij, in de omhelzing van hun leider, hun eigen geestelijke bruidegom mochten ervaren. In 1861 vertrok hij met een kleine schare volgelingen naar de oevers van het Eriemeer, waar hij een nieuwe commune, de Brotherhood of New Life, oprichtte. zijn macht in de gemeenschap was dit keer absoluut. Nadat hij was overleden, weigerden zijn volgelingen hem te begraven, tot dat ze zagen dat hij in staat van ontbinding verkeerde. Iets dergelilks overkwam ook de volgelingen van Koresh (*holle aarde).BronWashington, P., Madame Blavatsky’s baboon. Londen, 1993.
Hatch, Cora Amerikaans spiritistisch *medium (*spiritisme). Hatch behoorde tot de eerste generatie mediums die hele zalen wist te boeien door in alle schijnbare onschuld (en met een uitstraling van super vrouwelijke schoonheid) politiek riskante toespraken af te steken. Deze mediums waren dan zogezegd in trance (*hypnose), en sneden dan onderwerpen aan als vrouwenemancipatie, slavernij en seksualiteit binnen het huwelijk. Hun radicale standpunten heetten direct afkomstig te zijn van Gene Zijde, Hatch geldt als de beroemdste van deze 'radicale mediums'. Zij stond al op elfjarige leeftijd ophet spiritistische podium, in Lake Mills, Wisconsin, en op 17-jarige leeftijd maakte ze tournees langs alle grote steden in het noordoosten en midden westen van de vs, Haar politiek bewuste generatie werd spoedig overvleugeld door een nieuwe diezich specialiseerde in allerlei fysische verschijnselen (zoals * materialisaties) en veel onschuldiger bood schappen van Gene Zijde, maar Hatch bleef wel tot op late leeftijd actief. Bron; Braude, A., Radical spirits, Boston, 1989.
Haushofer, Karl (I869-I946)Duits 'geopoliticus'. Haushofer was enige tijd militair attaché in Japan en koesterde sindsdien een grote bewondering voor de oosterse cultuur. Na de Eerste Wereldoorlog (waarin hij generaal was) werd hij hoogleraar 'geopolitiek' aan de universiteit van Mûnchen, waar de toekomstige nazi-leider Rudolf *Hess enige tijd zijn leerling was. De geopolitiek was een politiek-filosofische stroming die politieke en maatschappelijke ontwikkelingen probeerde te verklaren uit een combinatie van zaken als volksaard, klimaat en bodem. Haushofer verkondigde de opvatting van Sir Halford John Mackinder (1861-1947) (de eigenlijke grondlegger van de 'geopolitiek') dat de staat die Rusland en Midden-Europa beheerste, de wereld macht in haar bezit had. En deze rol was uiteraard weggelegd voor Duitsland. Het Euraziatische continent bood immers de voor het Duitse volknoodzakelijke 'Lebensraum' .Over Haushofers bijdrage aan de nationaal socialistische leer zijn de meningen verdeeld. Zijn Deutsche Akademie (met vele vestigingen in het buitenland) heeft in ieder geval bijgedragen aan deverbreiding van nazi-propaganda buiten de lands grenzen. Mogelijk waren zijn Japanse contactenvan belang voor de toenadering tussen dit land en nazi-Duitsland, Dankzij zijn 'oosterse connectie' zou hij in de pseudo-wetenschappelijke werken over de nazi's en het occultisme die vanaf 1960 het licht zagen, een centrale rol gaan vervullen, In het eerste en bekendste van deze werken, Dageraad der magië rs(1960) van Louis Pauwels en Jacques Bergier, wordt hem het lidmaatschap van het *Thule-genootschap in de schoenen geschoven, plus contacten met verborgen Meesters in een onderaards rijk (een door de auteurs erbij gesleept idee van Madame *Blavatsky) .In het al even onbetrouwbare boek Bevor Hitlerkam (1964) van Dietrich Bronder is het niemand minder dan de Russische mysticus Georgi *Gurdjieff die Haushofer inwijdt in 'Tibetaanse mysteriën' . Van Bronder is ook een volstrekt fictief verhaal afkomstig over de * SS-Tibet-expeditie in 1938. Volgens Bronder had die ten doel die Meesters op te sporen en een radioverbinding aan te leggen. Bij het radioverkeer tussen Berlijn en Tibet (dat volgens Bronder tot het eind van de oorlog instand werd gehouden) zou een code gebruikt zijn gebaseerd op de Stanza's van Dzyan, de occultebron die Blavatsky gebruikt zou hebben voor haar boek Isis unveiled. Na de vlucht van Rudolf Hess naar Engeland viel Haushofer in ongenade. Persoonlijk werd hij met rust gelaten, maar zijn zoon Albrecht werd dagenlang door de Gestapo ondervraagd om te achterhalen of hij iets wist van Hess' plannen. Wat men toen niet te weten kwam, was dat Albrecht connecties onderhield met het Duitse verzet. Dat bleek pas in juni 1944, na een (mislukte) aanslag opHitler, Albrecht werd opgepakt en vlak voor deDuitse capitulatie geëxecuteerd. Vader Karl werd afgevoerd naar het concentratiekamp Dachau, waar hij de oorlog overleefde. hij werd daarna door de geallieerden gearresteerd en ondervraagd met het doel om hem tijdens de Neurenbergerprocessen te laten getuigen tegen Hess, maar voordat het zover kwam pleegde hij zelfmoord. Bronnen Goodrick-Clarke, N., The occult roots of nazism. Londen, 1992 ; Levenda, P., Unholy alliance. New York, 1995.