Vrijmetselarij is een internationaal verband van plaatselijke verenigingen (loges), gericht op de ontplooiing van de mens tot een in geestelijke vrijheid denkende persoonlijkheid. Om dit te bereiken hanteren vrijmetselaren onderling, en met name tijdens hun bijeenkomsten, geheime ritualen. De belangrijkste ritualen zijn de inwijdingsritualen.
Deze geheimzinnigheid, samen met de door sommige vrijmetselaren verkondigde mythische geschiedenis, heeft ervoor gezorgd dat de vrijmetselarij onderwerp van vaak fantastische speculaties is geworden. Zo zouden vrijmetselaren in het geheim belangrijke politieke en financiële beslissingen regelen.
De vrijmetselaarsbeweging dateert van het eind van de 17e eeuw. De eerste nationale organisatie van loges werd in 1717 in Londen opgericht en daarna verbreidde de vrijmetselarij zich snel. Een zeer aantrekkelijk aspect hierbij was de vermeende ouderdom van de beweging en haar pretentie het sluitstuk te zijn van een esoterische traditie die terug zou gaan tot in het oude Egypte, en via de bouwers van de Tempel van Salomo en organisaties als de Ridderorde der Tempelieren en de Rozenkruisersbeweging uiteindelijk uitmondde in de vrijmetselarij. Voor deze mythische geschiedenis ontbreekt echter iedere vorm van historisch bewijsmateriaal.
De grootste vrijmetselaarsorde in Nederland is de Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden. Deze orde is erkend door de Britse grootorde die geldt als de oudste vrijmetselaarsorganisatie, de United Grand Lodge of England. De belangrijkste grond voor erkenning is dat een orde alleen toegankelijk is voor mannen.
Naast deze orde zijn er in Nederland nog enkele vrijmetselaarsorden actief: de Internationale Orde der Gemengde Vrijmetselarij Le Droit Humain; het Nederlands Verbond van Vrijmetselaren en het Nederlands Genootschap van Vrijmetselaren.
Deze drie ordes zijn zowel voor mannen als vrouwen toegankelijk. Verder is er een orde uitsluitend toegankelijk voor vrouwen, de Orde Vita Feminea Textura.
Tot slot is er ook een aantal genootschappen actief dat zich geen vrijmetselaars noemt, maar wel overeenkomsten met vrijmetselaarsorden vertoont. De grootste hiervan is de Independent Order of Odd Fellows, die gescheiden loges heeft voor mannen en voor vrouwen. Daarnaast zijn vergelijkbaar met de vrijmetselarij de Rozenkruisersorden Lectorium Rosicrucianum en de Aloude Mystieke Orde Rosae Crucis (AMORC).
Als laatste willen we noemen de Ancient Order of Foresters, die in plaats van de steenhouwerssymboliek van de vrijmetselaars, houthakkerssymboliek gebruikt.
Deze pagina's zullen in de toekomst worden uitgebreid. Meer achtergrondinformatie en ritualen zullen hier nog worden opgenomen. Datum laatste wijziging: 22 mei 2000.