De Maconnieke Encyclopedie zoekt

"Wij W.°. BBr.°. zijn allen bekend met de grote ellende die te Tachau heerst. Ik behoef u het vreselijke ongeluk niet te herinneren waardoor die arme stad enige dagen geleden getroffen werd. Acht huizen geheel verwoest; 71 ongeveer zijn zo getroffen dat men ze zal moeten afbreken en geheel op nieuw weer opbouwen; 37 runderen zijn verdronken en vele andere dieren omgekomen, 20 mensen zijn verdronken en . . . maar ik eindig, want ik ben niet in staat al het ongeluk nog minder alle ongelukkigen op te tellen. Laat ons hier. voor iets geven M.°..BBr.°., geven waartoe ons hart ons dringt; vergeten we niet dat deze mensen onze arme ongelukkige broeders zijn die wij daardoor helpen kunnen.

"Een van de BBr.°., Dr. Schnée, heeft mij mede gedeeld dat hij pogingen wil aanwenden om vergunning to krijgen tot het oprichten van een Loge te Karlsbad dat, om zo te zeggen het centraal punt is van de gehele beschaafde wereld. Daardoor zal ons de gelegenheid aangeboden worden ons voortaan hier weer te verenigen en samen te komen in de Tempel aan de humaniteit gewijd.

"Laten wij hopen, MBBr.°. ! dat binnen weinige jaren door geheel Oostenrijk Tempelen van onze eerwaardige Orde verrijzen; want we kunnen er van overtuigd zijn dat het ook in dit schone land niet aan mensen ontbreekt die naar verlichting en vooruitgang verlangen. Geschiedt dit, dan MBBr.°., kunnen wij het uitspreken dat onze samenkomst van heden niet een vruchteloze was, maar dat wij gearbeid hebben voor het algemeen welzijn.

"Ik open deze mac.°. bijeenkomst zonder ceremonieel, en verzoek u MBBr.°. hem te verkiezen wie gij de eer zult toekennen in deze samenkomsten het voorzitterschap te bekleden.

"Ik voor mij BBr.°. heb u alleen hier samengeroepen, omdat het ongeluk in Tachau mij daartoe aanleiding gaf; ik heb gedaan wat ik mijn plicht achtte; ik doe afstand van elke mac.°. onderscheiding behalve van die in uw midden te mogen arbeiden onder leiding van de Br.°. Schnée wie ik u voorstel het presidium van onze samenkomsten op te dragen."

Dr. Schnée werd tot voorzitter verkozen en bekleedt die betrekking tot heden. Voor de ongelukkigen te Tachau werd een aanzienlijke som bijeengebrachten, wat meer zegt, de maç.°. Soc.°. was gevestigd, althans officieus.

Onder de christelijke kerk verstaat men, òf het gebouw waarin men samenkomt om godsdienstoefeningen te houden, òf de eenheid van alle Christenen, de gezamenlijke christelijke gemeenten op aarde. Het spreekt van zelf dat de laatste bepaling hier alleen in aanmerking kan komen. Nu is die kerk, volgens de katholieke opvatting, het heilsinstituut, de bewaarster van de zuivere waarheid en zijn haar dienaren de bovennatuurlijk geïnspireerde tolken van het waarachtig en zuiver geloof, zodat buiten de kerk en de gehoorzaamheid aan haar priesters geen geluk te vinden is. Op confessioneel - protestants standpunt is de opvatting van het wezen van de kerk bijna dezelfde. In de plaats van de priester treedt hier de geloofsbelijdenis, geput uit en steunende op de bijbel als het bovennatuurlijke woord van God. Hier mag de geestelijkheid wel niet dezelfde macht hebben als de katholieke priester, toch heeft hij een speciale roeping te vervullen: hij is ook de man die de goddelijke waarheid moet handhaven. Volgens beide beschouwingen is de kerk een bovennatuurlijke instelling, in 't bezit van de objectieve waarheid. Het spreekt van zelf dat de Vrijmij.°. met de kerk, in die zin opgevat, niet alleen niet kan meegaan, maar zelfs tegenover haar moet staan. Wil die kerk een geloofsgemeenschap zijn, de Bond van VV.°.MM.°. is een gemeenschap der broederliefde en kan met enige uitsluiting van andersdenkenden geen vrede hebben. Geen wonder dan ook, dat er tussen de kerk, aldus opgevat, en de Vrijmij.°. een bijkans natuurlijke verwijdering bestaat. De bul van Clemens XII (28 April 1738) vindt het dan ook verschrikkelijk, dat de Bond van VV.°. MM.°. een vereniging is "in qua cujuscunqne religionis et sectae homines, affectata quadam contenti honestatis naturalis specie, arcto aeque ac impervio foedere secundum leges et statuta sibi condita invicem consociantur" d.w.z. waarin mensen van elke mogelijke godsdienst en van iedere sekte, tevreden met een zekeren schijn van natuurlijke eerbaarheid, zich met elkander willen verenigen door een engen en geheimen Bond en wel volgens wetten en gebruiken die ze onder elkander hebben vastgesteld. Ook de protestantse theoloog Bengel zegt in 1848 in zijn verklaring van de Openbaring: "men sticht genootschappen ter beoefening van de deugd en van de broederlijke liefde, gelijk bijvoorbeeld de vrijmetselaren beweren, en daarin wordt niet eens gevraagd of men zich houdt aan de Heer Jezus Christus en aan de verlossing door diens bloed, of er een God bestaat en een toekomend oordeel", en dit alles wordt door hem nader en in `t brede ontwikkeld en toegelicht. Later was het in Duitsland vooral de bekende hoogleraar Hengstenberg, de woordvoerder van de confessionele partij, die tegen de Vrijmij.°. te velde trok en beweerde dat een Christen onmogelijk tot de O.°. .kon of mocht behoren (vergl. ,,Evangel.Kirchenzeitung" 1854). In ons land was het vorige jaar de Synode van de Chr.Geref. kerk die meende tegen den Bond te moeten waarschuwen. (Vergl. de open brieven aan gen. Synode door Br.°. W. D. J. Brouwer Mr.°.V.°. M.°.) Is nu de katholieke en de confessionele opvatting van de kerk de ware en wel de enig ware, dan moest er tussen haar en de Vrijmij.°. een onverzoenlijke tweespalt zijn. De Vrijmij.°. weet wel van een rusteloos zoeken naar waarheid, maar niet van 't bezit van een bovennatuurlijk geopenbaarde waarheid; wel van een broederliefde die allen omvat, niet van de uitsluiting van enkele of velen die een andere overtuiging koesteren; wel van het vervuld zijn met de heiligen geest van de mensheid, niet van een priesterkaste of van geestelijken als tolken van de goddelijke waarheid.

Maar het kan, met het oog op de geschiedenis, niet geloochend worden dat het katholiek en confessioneel kerkbegrip geenszins het enige is en ook geenszins overeenkomt met het historisch wezen van de kerk. Werd de kerk geboren toen een nauwere aaneensluiting van de verschillende gemeenten noodzakelijk en ook onvermijdelijk werd, het lag in de geest van de tijden dat ze ook naar een juiste uitdrukking zocht van de godsdienstige waarheid zoals die, op ieder standpunt van ontwikkeling, wordt gekend. Zoo werden de dogmata geboren. Een bepaalde dogmatiek, een bepaald stelsel ontstond weldra, maar hangt niet noodwendig met het wezen van de kerk tezamen. In de loop van de tijden werd dit meer en meer gevoeld; in beginsel was dit reeds door de hervormers van de XVIe eeuw uitgesproken en werd telkens weer meer volledig erkend. De kerk moest haar deuren openen voor de nieuwen geest die over de mensenwereld vaardig werd; en kon nu het katholicisme dit niet toestaan, het protestantisme moest dit, krachtens zijn wezen, doen. Zoo werd langzamer hand die opvatting geboren, volgens welke de Christelijke kerk is: De vereniging van allen die één zijn in de overtuiging dat de godsdienst van Jezus van Nazareth voldoet aan de hoogste behoeften van de mensheid en die zich voorgenomen hebben die godsdienst zoveel mogelijk uit te breiden, of ook: de vereniging van hen die in de geest van Jezus willen leven; of ook eindelijk, een vereniging die zich ten doel stelt handhaving en beoefening van datgene wat de hoofdinhoud is van Jezus godsdienst, namelijk: liefde voor God en alle mensen als een groot gebod beschouwd. Bij deze laatste opvatting kan van een voor alle verbindende, geloofsbelijdenis, geen sprake zijn. In de kerk, zo opgevat, is plaats voor elke mogelijke overtuiging, voor iedere belijdenis; dan wordt van haar leden gezindheid, geenszins belijdenis gevraagd; dan hoeft de kerk de roeping de mensen zedelijk-godsdienstig te vormen en optevoeden, terwijl aan iedereen wordt vrijgelaten, op godsdienstig gebied, die overtuiging te koesteren, die met zijn hart en verstand overeenkomt en beantwoordt aan de eis van ieders individueel geweten.

Volgens deze opvatting, die o. i. gegrond is op het wezen van het christendom zelf, is de kerk een vereniging die zich ten doel stelt de mensen zedelijk-godsdienstig te vormen, en dan kan er van strijd tussen haar en de Vrijmij.°. geen sprake zijn. Integendeel, dan moet de V.°..M.°. haar begroeten als een medehelpster ter bereiking van haar groot doel: het mensdom beter te doen worden. We kunnen zelfs verder gaan en beweren: dan mag geen V.°.M.°. zich aan haar onttrekken. De kerk is en blijft een grote, onweerstaanbare macht in het volksleven, en het is Metselaarsplicht haar daarom te bezielen met de geest van de waarachtige humaniteit.
Dat de V.°..M.°. dus vijandig tegenover de kerk zou staan, is een waan. Hij bekampt elk exclusivisme, is een vijand van elke geloofsdwang, maar gevoelt sympathie voor een vereniging die de beoefening van liefde voor God en de broeders tot haar levensleuze heeft gemaakt.

Toch staat de Bond van VV.°.MM.°. boven iedere kerk, omdat hij reeds is wat de kerken worden moeten. Maar bij de erkenning hiervan, moet iedere V.°. M.°. die kerk, waarmede hij sympathiseert, ook leiden in het spoor dat hem door de waarachtig maç.°. geest is afgebakend. Dan zullen de noodlottige machten van het klerikalisme onder welken vorm ze zich ook openbaren, gebreideld worden, en wat nu vaak de bron is van veel ellende wordt dan in zegen herschapen.

I.) Leerling;

2.) Medgezel;

3.) Meester; (deze drie waren Johannes-graden, evenwel met veranderingen en bijvoegsels, die de stempel van het Jezuitisme droegen.)

4.) Jong-Schot;

5.) de Schotse oud-Meester, of St. Andreas-Ridder;

6.) de Provinciaal Kapittelhouder van het roode Kruis,

7.) de Magus, of de Ridder der Helderheid en des Lichts, welke graad weer in 5 afdelingen verdeeld werd, namelijk:

a.) de Novice van het 3e. jaar;

b.) de Ridder Novice van het 5e. jaar;

c.) de Ridder Novice van het 7e. jaar;

d.) deLeviet

e.) de Priester.

Deze keten wordt in enkele landen alleen bij het sluiten van de Tafelloge gemaakt, wanneer de achtbare Meester de toast in stelt op het welzijn van al de Broeders over de gansen aardbol verspreid, en waarbij de nieuw aangenomene de volgende verklaring gegeven werd.

Alles in de natuur is in beweging; alles hangt als een keten aan elkander, en het is niet mogelijk, iets uit te zonderen, zonder tegelijk in het geheel wanorde te veroorzaken.

Dat wij dus een keten maken, is, om de band van eenigheid, of eendracht bij de Broeders, op hun gemoed te drukken.

De Magonnieke keten verbindt, wat de buitenwereld scheidt, en is een schoon sprekend zinnebeeld van de eendracht en broederliefde, en verdient in elke Loge onderhouden te worden

Kinker werd in 1806 in de Loge "La Charité" te Amsterdam in de O.°. van de VV.°. MM.°. aangenomen en bekleedde in die Werkpl.°. de betrekking van Ged.°. Mr.°. en Reden.°.; ook in het kap.°. der H.°. Grr.°. bekleedde hij verschillende ambten. Daar men zijn letterkundige verdienste naar waarde schatte, werd hij spoedig tot Gr.°. Reden.°. gekozen, welke post hij enige jaren bekleedde. Zijn naam wordt ook met het Charter van Keulen (z.d.) in betrekking gebracht. Onder zijn werken verdienen nog genoemd to worden "Prosodie van de Hollandse taal", door het Bataafs genootschap met de gouden medaille bekroond; zijn "brieven over het natuurrecht aan Bilderdijk enz."

De bewegelijke zijn: de winkelhaak, het waterpas en het schietlood. Het eerste is het kenmerk van de achtbare Meester, het tweede dat van de eersten en het derde dat van de tweede opziener. De winkelhaak dient, om de bouwstoffen effen te maken, en hun oppervlakten in rechte hoeken tot elkaar te brengen. Het waterpas dient, om de stenen alle even hoog te plaatsen, dat is waterpas naast elkaar te leggen, en het schietlood, en de gebouwen behoorlijk op hun fundamenten op te trekken. De zedelijke zin hiervan is deze: de winkelhaak brengt ons te binnen, dat al onze daden naar de regels van recht en. gerechtigheid moeten gericht zijn. Het waterpas leert ons, dat er een volkomen gelijkheid tussen alle Broeders Vrijmetselaaren moet plaats hebben, en het schietlood leert ons rechtschapen en oprecht te zijn. De onbewegelijke kleinodiën zijn: de tekenplank, de kubieksteen en de ruwe steen. De eerste is voor de Meesters, om er- hun plannen en tekeningen op te schetsen; de tweede voor de Medgezellen, om er de MM.°. gereedschappen op te slijpen en de kleinodiën te beproeven, de ruwe steen dient voor de leerlingen, om er op te leren werken. De zedelijke zin is deze, de tekenplank is het zinnebeeld van het goede voorbeeld, dat-wij verplicht zijn aan onze Broeders en aan alle mensen te geven. De Kubiekesteen is het zinnebeeld van de zorgen, welke de deugdzaame mens aanwendt, om de sporen, door de ondeugd in het hart nagelaten, uittewissen, en de driften te beteugelen, voor welke woede wij alle bloot staan. De ruwe steen is het zinnebeeld van de onbeschaafde natuurmens, die door zijn eigen weldoordachte kundigheden en vlijt- alleen beschaafd kan worden, en tot de volmaaktheid geraken.